İster aktif bir yatırımcı olun, ister “kur ve unut” yaklaşımını tercih eden biri olun, yatırımlarınızın performansını nasıl değerlendireceğinizi bilmek çok önemlidir. Nelerin işe yaradığını, nelerin ayarlanması gerektiğini ve finansal hedeflerinize ulaşıp ulaşamayacağınızı anlamanıza yardımcı olur.

Bu kapsamlı rehberde şunları keşfedeceksiniz:

• Performansı ölçmek için en önemli ölçütler
• Getirilerin kıyas noktalarıyla nasıl karşılaştırılacağı
• Risk ayarlı getirilerin önemi nedir?
• Değerlendirmeyi basitleştiren araçlar ve hesap makineleri
• Kaçınılması gereken yaygın hatalar

Yatırım performansı değerlendirmesini bir profesyonel gibi inceleyelim .

Yatırım Performans Değerlendirmesi Neden Önemlidir?

Performans değerlendirmesi “Para kazandım mı?” sorusunun çok ötesine geçer.

Hayati soruların cevaplanmasına yardımcı olur:

• Hedeflerinize ulaşıyor musunuz?
• Getirileriniz aldığınız riske değer mi?
• Piyasa endekslerine göre nasıl bir performans sergiliyorsunuz?

Değerlendirme yapılmadığında yatırım strateji olmaktan çıkıp tahmine dönüşür .

Yatırım Performansını Ölçmek İçin Temel Ölçütler

1. Mutlak Getiri

Belirli bir dönemde bir yatırımın ham getirisi.

Formül:

$$\text{Mutlak Getiri = Başlangıç Değeri Son Değer – Başlangıç Değeri × 100}$$

Örnek:
Eğer 10.000$ yatırdıysanız ve bu miktar 12.000$’a çıktıysa, mutlak getiriniz %20’dir .

2. Yıllık Getiri (CAGR)

Zaman içindeki bileşik büyümeyi hesaba katar .

Formül:

$$\text{CAGR = ( Başlangıç Değeri Bitiş Değeri ) n 1 − 1}$$

Burada n = yıl sayısıdır.

Örnek:
10.000$’lık bir yatırımın 3 yılda 14.000$’a çıkması = %11,9 bileşik yıllık büyüme oranı.

3. Karşılaştırma Ölçütü

Yatırımınızın getirisini şu şekilde karşılaştırın:

• Endeks kıyaslamaları (örneğin, S&P 500)
• Akran fonları
• Risksiz oranlar (örneğin, 10 yıllık Hazine getirisi)

Portföyünüz %8, S&P 500 ise %12 getiri sağladıysa, performansınız düşük demektir.

4. Risk Ayarlı Getiri

Tüm getiriler eşit değildir. Risk ayarlı metrikler elmaları elmalarla karşılaştırmanıza yardımcı olur .

a. Sharpe Oranı

Risk birimi başına getiriyi (volatiliteyi) ölçer.

$$\text{Sharpe Oranı = Standart Sapma Portföy Getirisi – Risksiz Oran}$$

Yüksek daha iyidir. Sharpe Oranı 1’in üzerindeyse iyi kabul edilir.

b. Sortino Oranı

Sharpe’a benzer, ancak sadece aşağı yönlü riski cezalandırır (yatırımcı dostudur).

5. Volatilite ve Standart Sapma

Yatırımınızın ne kadar dalgalandığını ölçer. Yüksek volatilite = daha yüksek potansiyel getiri ve risk.

6. Maksimum Düşüş

Bir portföyün değerinde zirveden dibe doğru gerçekleşen en büyük düşüş.

Örnek:
100.000$’lık portföyünüz toparlanmadan önce 70.000$’a düşerse, maksimum düşüşünüz %30’dur.

7. Alfa ve Beta

• Alfa = bir kıyaslama ölçütünün üstünde veya altında performans
• Beta = piyasa hareketlerine duyarlılık (Beta 1 = piyasayla birlikte hareket eder)

Çeşitlendirilmiş Bir Portföy Nasıl Değerlendirilir?

Sadece bireysel varlıklarla ilgili değil; portföyünüzün tamamını değerlendirin .

1. Adım: Hedeflerinizi Belirleyin

Şunu mu hedefliyorsunuz:

• Sermaye artışı mı?
• Gelir?
• Sermayenin korunması mı?

Adım 2: Portföy Tahsisini Parçalara Ayırın

Örnek:

• %60 hisse senedi
• %30 tahvil
• %10 nakit

Performansı varlık sınıfına ve bireysel yatırıma göre inceleyin .

Adım 3: Portföy Getirisini Karşılaştırın

Varlık dağılımınıza göre ağırlıklı ortalama getirileri hesaplayın .

Yatırım Performansı Değerlendirmesini Basitleştiren Araçlar

• Morningstar Portföy X-Ray’i – Çeşitlendirmeyi, riski ve getiriyi analiz edin
• Kişisel Sermaye – Ücretsiz portföy ve performans takibi
• Yahoo Finance Portföy İzleyici – Basit izleme
• Excel/Google E-Tablolar – Özel getiri ve risk hesaplayıcıları
• Aracı Kurum Panoları – Fidelity, Vanguard, Schwab vb. yerleşik araçlar sağlar

Örnek: Uygulamada Yatırım Performans Değerlendirmesi

Senaryo:

• 50.000 dolarlık hisse senedi: +%15
• 30.000 dolarlık tahvil: +%4
• REIT’lerde 20.000 $: -%5

Portföy Getirisi Hesaplaması:

( 50.000×0,15+30.000×0,04−20.000×0,05)/100.000=7,3%(50.000 kere 0,15 + 30.000 kere 0,04 – 20.000 kere 0,05 ) / 100.000 = 7,3 % ( 50.000 × 0,15 + 30.000 × 0,04 − 20.000 × 0,05 ) /100.000 = 7,3 %

Bunu şu şekilde karşılaştırın:

• Enflasyon = %3,5
• S&P 500 = %10

Performansınız endeksin biraz altında kaldı ama yine de enflasyonu geçtiniz.

Yatırım Performansı Değerlendirmesinde Sık Yapılan Hatalar

❌ Sadece getiriye odaklanmak
❌ Ücretleri ve vergileri göz ardı etmek
❌ Kısa vadeli oynaklığa aşırı tepki vermek
❌ İlgili kıyaslamalara göre karşılaştırma yapmamak
❌ Enflasyon ayarlamasını unutmak

Değerlendirme Sonuçlarına Göre Nasıl Ayarlama Yapılır?

1. Düşük Performanslı Varlıklar?

Dikkate almak:

• Yeniden dengeleme
• Satış ve yeniden tahsis
• Strateji uyumunun gözden geçirilmesi

2. Aşırı Volatilite?

Tahviller veya temettü ödeyen hisse senetleri gibi daha düşük beta yatırımlarına yönelin.

3. Çok Fazla Risk Mi?

Risk toleransınızı yeniden değerlendirin ve mümkünse hisse senedi riskinizi azaltın.

Uzun Vadeli Performans Değerlendirme İpuçları

• Tutarlı bir şekilde takip edin – Üç ayda bir veya altı ayda bir yapmak en iyisidir
• Hedefleri ve Beklentileri Belgeleyin – Yıllık olarak inceleyin
• Raporları Otomatikleştirin – Yolda kalmak için araçları veya danışmanları kullanın
• Hayat Değiştiğinde Uyum Sağlayın – Evlilik, çocuklar, emeklilik = yeniden değerlendirme

Yatırım Performansı Değerlendirmesi Hakkında SSS

Son Düşünceler: Akıllıca Takip Edin, Daha Akıllıca Yatırım Yapın

Yatırım performans değerlendirmesi, rakamlara takılıp kalmakla ilgili değildir; paranızın istediğiniz gibi çalıştığından emin olmakla ilgilidir. İster servet oluşturuyor, ister gelir elde ediyor, ister emeklilik için birikim yapıyor olun, düzenli ve dikkatli bir performans değerlendirmesi, hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olur.

Doğru ölçümleri kullanın. Faydalı araçlardan yararlanın. Zor soruları sorun. Akıllı yatırımcılar zamanla böyle kazanır.

Ahmad Faishal

Ahmad Faishal is now a full-time writer and former Analyst of BPD DIY Bank. He’s Risk Management Certified. Specializing in writing about financial literacy, Faishal acknowledges the need for a world filled with education and understanding of various financial areas including topics related to managing personal finance, money and investing and considers investoguru as the best place for his knowledge and experience to come together.

Author: Ahmad Faishal

Ahmad Faishal is now a full-time writer and former Analyst of BPD DIY Bank. He's Risk Management Certified. Specializing in writing about financial literacy, Faishal acknowledges the need for a world filled with education and understanding of various financial areas including topics related to managing personal finance, money and investing and considers investoguru as the best place for his knowledge and experience to come together. View all posts by Ahmad Faishal