İster aktif bir yatırımcı olun, ister “kur ve unut” yaklaşımını tercih eden biri olun, yatırımlarınızın performansını nasıl değerlendireceğinizi bilmek çok önemlidir. Nelerin işe yaradığını, nelerin ayarlanması gerektiğini ve finansal hedeflerinize ulaşıp ulaşamayacağınızı anlamanıza yardımcı olur.
Bu kapsamlı rehberde şunları keşfedeceksiniz:
- Performansı ölçmek için en önemli ölçütler
- Getirilerin kıyas noktalarıyla nasıl karşılaştırılacağı
- Risk ayarlı getirilerin önemi nedir?
- Değerlendirmeyi basitleştiren araçlar ve hesap makineleri
- Kaçınılması gereken yaygın hatalar
Yatırım performansı değerlendirmesini bir profesyonel gibi inceleyelim .
Yatırım Performans Değerlendirmesi Neden Önemlidir?
Performans değerlendirmesi “Para kazandım mı?” sorusunun çok ötesine geçer.
Hayati soruların cevaplanmasına yardımcı olur:
- Hedeflerinize ulaşıyor musunuz?
- Getirileriniz aldığınız riske değer mi?
- Piyasa endekslerine göre nasıl bir performans sergiliyorsunuz?
Değerlendirme yapılmadığında yatırım strateji olmaktan çıkıp tahmine dönüşür .
Yatırım Performansını Ölçmek İçin Temel Ölçütler
1. Mutlak Getiri
Belirli bir dönemde bir yatırımın ham getirisi.
Formül:
Mutlak Getiri = Son Değer – Başlangıç Değeri Başlangıç Değeri × 100 metin{Mutlak Getiri} = frac{metin{Son Değer} – metin{Başlangıç Değeri}}{metin{Başlangıç Değeri}} çarpı 100 Mutlak Getiri = Başlangıç Değeri Son Değer – Başlangıç Değeri × 100
Örnek:
Eğer 10.000$ yatırdıysanız ve bu miktar 12.000$’a çıktıysa, mutlak getiriniz %20’dir .
2. Yıllık Getiri (CAGR)
Zaman içindeki bileşik büyümeyi hesaba katar .
Formül:
CAGR=(Bitiş DeğeriBaşlangıç Değeri)1n−1metin = sol(frac{metin{Bitiş Değeri}}{metin{Başlangıç Değeri}}sağ)^{frac{n}} – 1 CAGR = ( Başlangıç Değeri Bitiş Değeri ) n 1 − 1
Burada n = yıl sayısıdır.
Örnek:
10.000$’lık bir yatırımın 3 yılda 14.000$’a çıkması = %11,9 bileşik yıllık büyüme oranı.
3. Karşılaştırma Ölçütü
Yatırımınızın getirisini şu şekilde karşılaştırın:
- Endeks kıyaslamaları (örneğin, S&P 500)
- Akran fonları
- Risksiz oranlar (örneğin, 10 yıllık Hazine getirisi)
Portföyünüz %8, S&P 500 ise %12 getiri sağladıysa, performansınız düşük demektir.
4. Risk Ayarlı Getiri
Tüm getiriler eşit değildir. Risk ayarlı metrikler elmaları elmalarla karşılaştırmanıza yardımcı olur .
a. Sharpe Oranı
Risk birimi başına getiriyi (volatiliteyi) ölçer.
Sharpe Oranı = Portföy Getirisi – Risksiz Oran Standart Sapma metin{Sharpe Oranı} = frac{metin{Portföy Getirisi} – metin{Risksiz Oran}}{metin{Standart Sapma}} Sharpe Oranı = Standart Sapma Portföy Getirisi – Risksiz Oran
Yüksek daha iyidir. Sharpe Oranı 1’in üzerindeyse iyi kabul edilir.
b. Sortino Oranı
Sharpe’a benzer, ancak sadece aşağı yönlü riski cezalandırır (yatırımcı dostudur).
5. Volatilite ve Standart Sapma
Yatırımınızın ne kadar dalgalandığını ölçer. Yüksek volatilite = daha yüksek potansiyel getiri ve risk.
6. Maksimum Düşüş
Bir portföyün değerinde zirveden dibe doğru gerçekleşen en büyük düşüş.
Örnek:
100.000$’lık portföyünüz toparlanmadan önce 70.000$’a düşerse, maksimum düşüşünüz %30’dur.
7. Alfa ve Beta
- Alfa = bir kıyaslama ölçütünün üstünde veya altında performans
- Beta = piyasa hareketlerine duyarlılık (Beta 1 = piyasayla birlikte hareket eder)
Çeşitlendirilmiş Bir Portföy Nasıl Değerlendirilir?
Sadece bireysel varlıklarla ilgili değil; portföyünüzün tamamını değerlendirin .
1. Adım: Hedeflerinizi Belirleyin
Şunu mu hedefliyorsunuz:
- Sermaye artışı mı?
- Gelir?
- Sermayenin korunması mı?
Adım 2: Portföy Tahsisini Parçalara Ayırın
Örnek:
- %60 hisse senedi
- %30 tahvil
- %10 nakit
Performansı varlık sınıfına ve bireysel yatırıma göre inceleyin .
Adım 3: Portföy Getirisini Karşılaştırın
Varlık dağılımınıza göre ağırlıklı ortalama getirileri hesaplayın .
Yatırım Performansı Değerlendirmesini Basitleştiren Araçlar
- Morningstar Portföy X-Ray’i – Çeşitlendirmeyi, riski ve getiriyi analiz edin
- Kişisel Sermaye – Ücretsiz portföy ve performans takibi
- Yahoo Finance Portföy İzleyici – Basit izleme
- Excel/Google E-Tablolar – Özel getiri ve risk hesaplayıcıları
- Aracı Kurum Panoları – Fidelity, Vanguard, Schwab vb. yerleşik araçlar sağlar
Örnek: Uygulamada Yatırım Performans Değerlendirmesi
Senaryo:
- 50.000 dolarlık hisse senedi: +%15
- 30.000 dolarlık tahvil: +%4
- REIT’lerde 20.000 $: -%5
Portföy Getirisi Hesaplaması:
( 50.000×0,15+30.000×0,04−20.000×0,05)/100.000=7,3%(50.000 kere 0,15 + 30.000 kere 0,04 – 20.000 kere 0,05 ) / 100.000 = 7,3 % ( 50.000 × 0,15 + 30.000 × 0,04 − 20.000 × 0,05 ) /100.000 = 7,3 %
Bunu şu şekilde karşılaştırın:
- Enflasyon = %3,5
- S&P 500 = %10
Performansınız endeksin biraz altında kaldı ama yine de enflasyonu geçtiniz.
Yatırım Performansı Değerlendirmesinde Sık Yapılan Hatalar
❌ Sadece getiriye odaklanmak
❌ Ücretleri ve vergileri göz ardı etmek
❌ Kısa vadeli oynaklığa aşırı tepki vermek
❌ İlgili kıyaslamalara göre karşılaştırma yapmamak
❌ Enflasyon ayarlamasını unutmak
Değerlendirme Sonuçlarına Göre Nasıl Ayarlama Yapılır?
1. Düşük Performanslı Varlıklar?
Dikkate almak:
- Yeniden dengeleme
- Satış ve yeniden tahsis
- Strateji uyumunun gözden geçirilmesi
2. Aşırı Volatilite?
Tahviller veya temettü ödeyen hisse senetleri gibi daha düşük beta yatırımlarına yönelin.
3. Çok Fazla Risk Mi?
Risk toleransınızı yeniden değerlendirin ve mümkünse hisse senedi riskinizi azaltın.
Uzun Vadeli Performans Değerlendirme İpuçları
- Tutarlı bir şekilde takip edin – Üç ayda bir veya altı ayda bir yapmak en iyisidir
- Hedefleri ve Beklentileri Belgeleyin – Yıllık olarak inceleyin
- Raporları Otomatikleştirin – Yolda kalmak için araçları veya danışmanları kullanın
- Hayat Değiştiğinde Uyum Sağlayın – Evlilik, çocuklar, emeklilik = yeniden değerlendirme
Yatırım Performansı Değerlendirmesi Hakkında SSS
Yatırım performansımı ne sıklıkla değerlendirmeliyim?
En az 6 ayda bir veya büyük piyasa değişimlerinden veya yaşam olaylarından sonra.
“İyi” bir yatırım getirisi nedir?
Tarihsel olarak, uzun vadeli yatırımcılar için yıllık %7-10 getiri oranı sağlam kabul edilir.
Getirilerimi S&P 500 ile karşılaştırmalı mıyım?
Evet, portföyünüzde büyük bir hisse senedi bileşeni varsa. Tahsisatınızı yansıtan bir kıyaslama ölçütü seçin .
Getirileri değerlendirirken enflasyonu nasıl hesaba katabilirim?
Gerçek getiriyi elde etmek için getiriden enflasyon oranını çıkarın .
Performans değerlendirmesi için en iyi araçlar hangileridir?
Morningstar, Personal Capital veya Excel tabanlı özel izleyiciler çoğu yatırımcı için iyi çalışır.
İyi bir Sharpe Oranı nedir?
1.0’ın üstü iyi, 2.0’ın üstü ise mükemmel olarak değerlendirilir.
Negatif getiri her zaman kötü müdür?
Mutlaka değil. Eğer endeks daha fazla düştüyse , göreceli performansınız hala güçlü olabilir.
Uzun vadeli yatırım yaparsam performansı göz ardı edebilir miyim?
Hayır. Uzun vadeli yatırımcıların bile periyodik olarak değerlendirme ve ayarlama yapması gerekir .
Vergiler yatırım getirilerini nasıl etkiler?
Vergiler net getirileri azaltır . Özellikle vergiye tabi hesaplarda, vergi sonrası performansı her zaman değerlendirin.
Getiri hesaplamalarına temettüler dahil edilmeli mi?
Evet. Her zaman fiyat artışı ve gelir dahil olmak üzere toplam getiriyi hesaba katın.
Hangisi daha önemli: Getiri mi, risk mi?
Her ikisi de. Yüksek getiri , aşırı risk veya oynaklıkla elde edilirse pek bir şey ifade etmez .
Mali müşavir performans değerlendirmesinde yardımcı olabilir mi?
Kesinlikle. Danışmanlar, stratejinizi değerlendirmek ve optimize etmek için araçlar, uzmanlık ve nesnellik sunar.
Son Düşünceler: Akıllıca Takip Edin, Daha Akıllıca Yatırım Yapın
Yatırım performans değerlendirmesi, rakamlara takılıp kalmakla ilgili değildir; paranızın istediğiniz gibi çalıştığından emin olmakla ilgilidir. İster servet oluşturuyor, ister gelir elde ediyor, ister emeklilik için birikim yapıyor olun, düzenli ve dikkatli bir performans değerlendirmesi, hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olur.
Doğru ölçümleri kullanın. Faydalı araçlardan yararlanın. Zor soruları sorun. Akıllı yatırımcılar zamanla böyle kazanır.

Ahmad Faishal is now a full-time writer and former Analyst of BPD DIY Bank. He’s Risk Management Certified. Specializing in writing about financial literacy, Faishal acknowledges the need for a world filled with education and understanding of various financial areas including topics related to managing personal finance, money and investing and considers investoguru as the best place for his knowledge and experience to come together.